Jan Brons werd op 20 januari 1865 geboren in het Groningse Wagenborgen.
Zijn vader had een timmerwerkplaats en bouwde ook huizen en boerderijen, juist bij deze klussen kwamen zij in aanraking met de nieuwere technieken zoals bv. dorsmachines.
Tijdens reparaties aan dit soort machines en andere werktuigen (lees het verhelpen van storingen!) werd goed gekeken naar de werking.
En vooral in de wintertijd werd heel wat tijd besteed aan het maken van bv. dorsmachines.
De eerste motor die bouwvakker Jan Brons uit het Groningse Wagenborgen in 1891 bouwde, wilde niet lopen.
Geen wonder, want in het boekje dat hij gebruikte, was het Engelse woord 'petrol' vertaald met 'petroleum' in plaats van met 'benzine'.
Rudolf Diesel was rond 1890/1900 druk bezig met de ontwikkeling van zijn dieselmotor. Dit wilde niet zo best lukken aangezien het inbrengen van de brandstof best wel lastig was, deze brandstof moest tegen de compressiedruk van ong. 40 bar in de cilinder gebracht worden. Rudolf Diesel had wel de mensen en machines om deze speciale onderdelen te maken. Jan Brons die inmiddels wat boeken over deze motor had gelezen kon dit niet. Toch wilde Jan Brons graag zo'n motor bouwen en bedacht een soort hulpzuigertje voor het inbrengen van de brandstof. Het werkte niet, maar met een kleine aanpassing was wel het verstuiverbakje geboren. De eerste "bakjesknapper" liep. Jan Brons deed een ontdekking die hem wereldberoemd zou maken.
Hij maakte een motor die zonder brandstofpomp en verstuiver op diesel of gasolie kon lopen. Het principe heet kortweg "gasverstuiving".
Voor die tijd was dit een sensationele ontdekking omdat dit veel goedkoper was dan de systemen van de concurrenten en er werd dan ook patent verleent op deze uitvinding.
De vraag naar deze motor was zo groot dat men besloot een geheel nieuwe fabriek te bouwen aan het Damsterdiep in Appingedam.
Op 1 april 1907 starte de nieuwe fabriek met 47 man personeel.
Door de jaren heen waren er topjaren maar ook dieptepunten zoals de crisisjaren en beide wereldoorlogen.
Dit zien wij ook aan de totale motorvermogens die per jaar werden afgeleverd.
De gegevens van deze tabel kunnen afwijken van de werkelijkheid, de basisgegevens komen uit de boeken "Volle Kracht Vooruit" en "Van Bakjesknapper Tot Turbodiesel". Op deze gegevens zijn wat rekenkundige bewerkingen op los gelaten.

Jaartal	Aantal Pk's	Aantal motoren	Gemiddeld Pk/motor	Mensen in dienst	Oppervlakte terein	Oppervlakte gebouwen
1907	500 Pk	33	15 pk	60 man	19.382 mē	1375 mē
1911	3900 Pk	260	15 pk	100 man	28.241 mē	3000 mē
1916	4000 Pk	133	30 pk	205 man	28.241 mē	5130 mē
1924	7000 Pk	250	28 pk	160 man	53.941 mē	5130 mē
1929	7500 Pk	192	39 pk	280 man	57.341 mē	10.200 mē
1933	2500 Pk	33	75 pk	80 man	57.341 mē	10.200 mē
1938	9800 Pk	75	130 pk	235 man	57.341 mē	10.200 mē
1945	900 Pk	18	50 pk	260 man	57.341 mē	10.200 mē
1956	15000 Pk	60	250 pk	440 man	68.031 mē	12.100 mē
1962	22300 Pk	48	465 pk	410 man	72.000 mē	12.600 mē
1967	13050 Pk	17	750 pk	366 man	n.b	n.b
1975	30700 Pk	23	1335 pk	500 man	n.b	n.b

Jan Brons bleef tot aan zijn dood op 9 februari 1954 (hij was toen 89 jaar) aan zijn tekentafel werken.

In 1957 was het 50 jarig jubileum en kwam ook het gedenkboek "Volle Kracht Vooruit" uit waarin de eerste 50 jaar prachtig wordt beschreven.
De ontwikkelingen gingen verder en ook de motorvermogens stegen fors, van de GB motor werd een V-motor gemaakt en zo werd de GV motor geboren.
Vanaf 1971 werkte Brons, Bolnes en de Industrie samen in de Nederlandse Motoren Combinatie, helaas trok Bolnes zich terug zodat de ontwikkeling van de TurboDiesel motor gedaan (en betaald!) moest worden door Brons en Industrie. In de tabel hierboven zag u dat er in 1975 totaal 500 man in dienst was, dit was dus het personeel van beide fabrieken aangezien er ook op beide lokaties werd gebouwd.
In het jaar 1976 fuseerde Brons met Industrie uit Alphen a/d Rijn, maar de ziel was er toen al uit.
De fabriek is in 1989 overgenomen door het amerikaanse bedrijf "Waukesha" die onder zijn eigen naam nog steeds motoren maakt in Appingedam.
Helaas is de motorenproduktie van Waukesha gestopt en de onderdelenleveringen voor Bronsmotoren verkocht per december 2004.
Een einde aan 100 jaar motoren bouwen in Appingedam.

De naam Brons bestaat nu niet meer, maar zijn oude motoren gaan nog een mensenleven lang mee.
Er zijn veel motoren gemaakt in al die jaren en we vinden ze vandaag de dag nog steeds terug in hun oude glorie.

Een must voor iedere motorenliefhebber!
Het boek gaat over de meeste motormerken die het Brons of Brons/Hvid verbrandings systeem hebben gebruikt. Het boek is 159 blz dik geworden. met daarbij ook nog eens 176 foto's. De tekst van de tot nu toe 39 merken die Jan Vegter kon terug halen is in het nederlands. Daarbij zit er een Duitse en Engelse tekst in van hoe de Bronsmotor werkt. Verder zijn er bij alle tekeningen en foto's teksten in het Nederlands, Duits en Engels.
De prijs van het boek is 35 euro.

Het boek van "Bakjeknapper tot turbodiesel" is in december 2014 opnieuw verschenen met wat extra aanvullingen erbij. Uitgebracht nu als deel 1 in een uitgebreide serie van boeken over de nederlandse fabriekanten van motoren. Deerl 2 is inmiddels ook verschenen, dit gaat over motorenfabriek de Industrie.
Bestellen!
Bestel het nieuwe boek "patent Brons - 100 jaar verstuiverbakmotoren" nu direct bij -Profiel uitgeverij.

Bestel het eerste boek "Van bakjeknapper tot turbodiesel" nu direct bij -Profiel uitgeverij.

Facts and stories are from the book "van Bakjeknapper tot Turbodiesel" written by J.Vegter.

URL = http://www.bronsmotor.com Deze site is onderdeel van de Bronsstichting. Voor al uw vragen: Send an e-mail to info@bronsstichting.nl